Aflevering 15 van “Life Magazine” (januari 1945) heeft een bijzonder verhaal dat zich over zes pagina’s uitstrekt. Het gaat over de “Incredible Patrol” waarin zes Amerikaanse soldaten zich vrijwillig aanmeldden voor een gevaarlijke missie om waardevolle militaire informatie te verkrijgen. Men hoopte ook een Duitser levend gevangen te kunnen nemen voor nog meer informatie. Dit handjevol durfallen bracht 24 uur door achter de Duitse linies in het noorden van Holland, vuurde slechts twee schoten af en kwam niet terug met één, maar met 32 Duitse gevangenen.
The Western Star, January 19, 1945
Vroeger jochie uit Coldwater op gevaarlijke patrouille
Cpl. Wm. R. Canfield vertelt zijn verhaal in Life Magazine.
Een van de zes GI Joe’s die vroeg of hij met deze gevaarlijke missie mee mocht, was Cpl. William R. (Junior) Canfield uit Selman in Oklahoma. Hij is de zoon van Mr. en Mrs. Ray Canfield uit Selman en een neef van J.H.Canfield uit Coldwater. Hij was in deze stad geboren in 1921. De familie woonde in deze streek totdat Junior 8 jaar werd en zij verhuisden naar een boerderij 40 mijl ten zuidwesten van Coldwater dat vlak bij Selman ligt.
De vader van de jonge Canfield was in hevige gevechten verwikkeld met de Duitsers tijdens de Eerste Wereldoorlog en was ernstig gewond geraakt in het Forêt d’Argonne in Noord-Frankrijk. Toen hij van de oorlog terugkeerde, trouwde hij met Laura Dunn, dochter van Harry Dunn. Zij hebben twee kinderen. De andere zoon, Pvt. Marion Lyle (Mickey) Canfield is nu op weg overzee als een schutter in het Army Air Corps.
Cpl. Canfield ging maart 1944 overzee en was net als Bill Robbins uit Coldwater één van de paratroopers die op D Day in Frankrijk landde. De jonge Canfield schreef zijn ouders dat hij op 4 juli in het Kanaal is gaan zwemmen. Hij is in Holland geweest en heeft onlangs Parijs bezocht.
Cpl. Canfield was bij een divisie die door de Duitsers werd gevraagd om zich over te geven terwijl zij bij Bastogne vrijwel geheel waren omsingeld. Waarop Canfield’s commandant zijn nu bekende antwoord gaf : “Nuts”. De Duitsers begrepen niet wat de Yanks bedoelden.
Maar om naar het verhaal terug te keren : de officier en vijf dienstplichtigen in deze patrouille staken de Nederrijn over, tot de tanden bewapend met granaten, Tommy guns, scherpe messen, pistolen, kaarten en een zender. Met zwartgemaakte gezichten staken zij op een donkere nacht de rivier over in een rubberboot.
De reporter van Life haalde de verhalen van verschillende leden van de patrouille aan en schreef:
Cpl. William R. Canfield uit Selman, Oklahoma, onderbrak nu het verhaal en vertelde dat hij hoorde dat iemand zijn neus snoot. Toen hij zich naar links verplaatste, zag hij dat een groep Moffen even halt hielden. Hij wilde ze gevangen nemen, maar zijn officier zei “nee”. De patrouille at wortelen van een akker, vond geschutsopstellingen en een Duitse verzamelplaats voor motoren. Toen zij weer bij een huis kwamen, klommen Canfield en een andere soldaat door een raam naar binnen en gaven na een paar minuten het “All clear” signaal, maar de Yanks vervolgden hun weg op zoek naar een ander doel.
Toen zij een ander huis in gingen, vonden zij een aantal slapende Duitsers. Die werden wakker gemaakt en gevangen genomen en terwijl andere Duitsers het huis binnen kwamen, groeide het aantal gevangenen.
Uiteindelijk waren er zoveel gevangenen dat de Yanks een vrachtwagen nodig hadden. Al snel namen zij een vrachtwagenchauffeur gevangen met zijn vrachtwagen en 15 SS-ers. Een lange SS officier reed het perceel op en Canfield sprong direct van de vrachtwagen en commandeerde de officier in de vrachtwagen te stappen.
De vrachtwagenchauffeur probeerde tijd te winnen en deed soms zijn armen over elkaar en zei “Hab ich eien Wur!” (Ik ben niet gek!) en weigerde te rijden, maar een geweerloop in zijn ribben bracht hem op andere gedachten. Toen de motor van de vrachtwagen afsloeg, ging de SS officier ervandoor en rende het bos in. Een Amerikaanse soldaat ging achter hem aan, schold de officier uit met de enige twee Duitse woorden die hij kende terwijl hij hem regelmatig onder de kont schopte. Zo bracht hij de officier weer terug, mak als een lammetje.
De Duitsers werden door bezette dorpen afgemarcheerd met pure bluf en uiteindelijk kwam iedereen achter de Amerikaanse linies.
Foto 3: Een S-2 patrouille van HQ/501st staat op het punt om te vertrekken op een verkenningstocht vanuit Eerde – Holland – eind september 1944. De para geheel links met de BAR is Robert Nicolai, een van Colonel Howard Johnson’s lijfwachten. Tweede van links met de tommy gun is Sgt. Eugene Amburgey. Beiden dragen de invasion armbanden met de Amerikaanse vlag. In het midden van de foto staat Dick “Smokey” Ladman en achter Ladman, met een radio, staat David Smith. De SSgt. is John F. Tiller. Colonel Johnson beschouwde zijn “regimental intelligence platoon” als een elite-eenheid. Zij zouden spoedig internationale faam krijgen voor hun Incredible Patrol in oktober 1944 op het “Eiland”.
Foto 4: monument voor de soldaten van Incredible Patrol.
Plakaat is te zien in het gemeentehuis van Overbetuwe.
‘THE INCREDIBLE PATROL’
501st PARACHUTE INFANTERY REG. 9COL. J.J. EWELL)
101st AIRBORNE DIVISION (GEN. MAXWELL D. TAYLOR)
HETEREN
29 – 31 OCTOBER 1944
HUGO S. SIMS
PETER R. FRANK
WILLIAM R. CANFIELD
FREDERICK J. BECKER
ROBERT O. NICOLAI
ROLAND J. WILBUR
IN THE NIGHT OF 29 OCTOBER 1944 SIX MEN OF THE 501st
PARACHUTE INF. REGT. OF THE 101st AIRBORNE DIVISION,
U.S. ARMY, CROSSED THE RIVER RHINE AT HETEREN IN
TWO RUBBER BOATS AND LANDED EAST OF RENKUM.
THEY SLIPPED THROUGH THE ENEMY LINES AND REACHED
THE HIGHWAY LEADING FROM EDE TO ARNHEM. THEY HID DURING THE DAY. IN THE FOLLOWING NIGHT THIS PATROL
CAPTURED 32 ENEMY OFFICERS AND MEN, AND TOOK THEM
WITH IT ACROSS THE RHINE TO THE AMERICAN HEADQUARTERS
UNVEILED
24 SEPTEMBER 1959
Zomer 1939, de oorlogsdreiging is ook in Heteren te bemerken.
In mei 1940 breekt de oorlog uit, Nederlandse soldaten blazen een aantal bruggen in de omgeving van Heteren op. Onder andere de brug bij De Uilenburg, dit om het Duitse leger in hun opmars te vertragen. Heteren heeft zijn eerste oorlogsslachtoffers. Drie inwoners van Heteren waren namelijk gesneuveld op de Grebbeberg te Rhenen.
Nederland is bezet door de Duitsers. Met ingang van 14 mei 1940 gaat alles op de bon. Het leven gaat zo goed als kwaad rustig verder in de bezettingstijd. In 1943 volgen verschillende voorschriften van de Duitse bezetter, onder andere Verduisteren en Radiotoestellen inleveren. Ook werden in Heteren door de Duitsers de klokken uit de kerktorens gehaald. De winter van 1943-1944 was erg koud en alles werd steeds moeilijker te krijgen. Op 5 september 1944, beter bekend als Dolle Dinsdag, verlaten een aantal leden van de NSB Heteren.
Op 17 september 1944 vindt er een grote luchtlandingsoperatie plaats, Operatie Market-Garden. Geallieerde troepen landden met parachutes en zweefvliegtuigen bij Eindhoven, Grave en Renkum. De inwoners van Heteren zagen vanaf de dijk een prachtig schouwspel van parachutes en vliegtuigen boven Renkum. Was nu dan eindelijk de bevrijding gekomen? Even later hoorde men een luide knal, de spoorbrug bij Driel vloog in de lucht. De dagen daarna hoorde men velen explosies, en de huizen in Heteren stonden soms te schudden. Het ging er hard aan toe aan de overkant. In de omgeving van Heteren kwamen tal van brandende vliegtuigen naar beneden. En het zou nog erger worden. Want na de mislukte actie om de Rijnbrug van Arnhem te veroveren, werd de Overbetuwe een compleet oorlogsgebied.
Op 23 september 1944 om 15.45 uur kwamen er twee Engelse vliegtuigen naar beneden op de Polderstraat bij boerderij ’t Slop. Ook kwam er een toestel naar beneden bij de Boterhoekse straat, het toestel kwam brandend naar beneden. De gehele bemanning sneuvelde en werd op de Algemene Begraafplaats van Heteren begraven. Elk jaar op 4 mei worden hier de Oorlogsslachtoffers herdacht.
Het dorpshuis “Het Wapen van Heteren” heeft in deze periode nog dienst gedaan als noodhospitaal. De dokter, mevrouw v/d Burg heeft tal van soldaten verzorgd.
Ook kwamen op 23 september de Engelsen Heteren binnen. Soldaten van het Hampshire Regiment namen posities in onder andere bij de dijk en in Heteren. Even voelde men zich in Heteren bevrijd, maar het oorlogsgeweld werd steeds gevaarlijker. De Engelsen gaven het advies om een veiliger onderkomen te zoeken omdat er hard gevochten zou kunnen geworden in en om Heteren. Hierop begint de evacuatie van de inwoners van Heteren, eerst ging een groot aantal inwoners naar de schuur van Lamers en vandaar naar Herveld over de Waal naar Brabant en België. Felle gevechten volgden, het Engelse Hampshire Regiment heeft een zware strijd geleverd om de steenfabriek van Korevaar tegen Duitse SS soldaten. Op 25 september kwam in Heteren het Engelse Wiltshire Regiment. Zij maakten in Heteren enorm veel kabaal en schoten met alles wat zij hadden. Dit alles om de Duitsers die aan de overkant van de Rijn zaten te misleiden. Hierdoor konden de Engelsen en Polen die in Oosterbeek ingesloten zaten terug over de Rijn worden gehaald. Hier mee was Operatie Market Garden ten einde.
Op 4 oktober 1944 werden de Engelsen afgelost door Amerikaanse parachutisten van de 101e Airborne Divisie. Dit waren parachutisten van het 501e Parachute Infanterie Regiment. Deze namen posities in bij de dijk en hun hoofdkwartier was gevestigd op de Julianaweg te Heteren. In de oorlogsjaren werd op bevel van de Duitsers deze naam gewijzigd in Sportweg. Op 5 oktober 1944 om 04.30 uur was er een gevecht gaande tussen 150 Duitse SS soldaten en Amerikaanse parachutisten bij de kruising Renkumse Veerweg – Randwijkse Rijndijk. De Duitse soldaten waren namelijk over de Rijn gekomen en een fel gevecht volgde. Iets verderop richting Heteren, stond de molen van Randwijk deze heeft dienst gedaan als Amerikaanse uitkijkpost en werd door Duits granaatvuur zwaar beschadigd. Helaas werd deze molen na de oorlog niet meer herbouwd. Op 28 november 1944 werden de Amerikanen afgelost door de 51e Schotse Divisie en de Engelse 49e Polar Bear Divisie.
De Duitsers kregen de Overbetuwe niet in hun bezit waarop zij besloten de Rijndijk bij Elden op te blazen. Het water in de Rijn stond op 2 december erg hoog, een enorme watermassa stroomde de Betuwe in. Ook Heteren kwamen gedeeltelijk onder water te staan. En de Schotse Seaforth Highlanders en de Cameron Highlanders verlieten Heteren. De Duitsers kwamen over de Rijn en namen Heteren weer in hun bezit. Pas in het begin van januari 1945 was het water grotendeels verdwenen. Hierdoor kon de strijd weer worden hervat. Een zeer strenge winter met veel sneeuw in januari maakte het voor beide legers niet gemakkelijk. In januari 1945 was het rustig in Heteren. De Engelse 49e Polar Bear Divisie die vanaf 20 december in de Betuwe was kreeg het nog zwaar te verduren. In februari 1945 kwam de Overbetuwe weer onder water te staan, ditmaal stond het water hoger als in 1944. De Duitsers voerden vanuit Heteren vaarpatrouilles uit, zij vaarden met bootjes richting Elst en Dodewaard. Een Engels Bataljon van het Lincolnshire Regiment voerde eveneens vaarpatrouilles uit in de omgeving van Homoet en Heteren. Bij “De Uilenburg” kwamen Duitsers en Engelsen elkaar tegen op het water, een vuurgevecht volgde en alle Duitsers sneuvelden. Begin maart 1945 was het water gezakt, de Geallieerden begonnen toen met een groot aantal beschietingen van uit de lucht op onder andere uitkijkposten. Ook voerde de Engelse Polar Bear Divisie nog enkele verkennende gevechten uit in de omgeving van Heteren. Maar de legerleiding stelde een grote aanval uit.
De Geallieerden besloten op beter weer te wachten en hopelijk op minder Duitse tegenstand. Uiteindelijk op 2 april 1945 startte het Geallieerde leger operatie Destroyer, deze bestond uit de volgende samenstelling. De Engelse 49e Polar Bear Divisie onder bevel van het 1e Canadese Legerkorps en De 5e Canadese Pantser Divisie met de 11e Canadese Infanterie Brigade. Zij kregen de opdracht om de Oostbetuwe te bevrijden. Op 3 april 1945 kwamen vanuit Valburg en Homoet Canadese tanks en soldaten naar Heteren. Heteren werd bevrijd door de Canadese soldaten van de 11e Infanterie Brigade. De Cape Breton Highlanders hadden behoorlijk last van mijnenvelden welke door de Duitsers rond Heteren waren gelegd.
Bij boerderij “De Wortelenburg” waar zich nu de oude op en afrit v/d A50 bevind, vochten de Duitsers fanatiek. Maar om 03.30 uur waren de Canadezen in Heteren. Om 11.00 uur deden de Duitsers een tegenaanval maar deze liep op niets uit, en de Duitsers trokken zich terug. Heteren was bevrijd!
Pas in mei en juni 1945 kwamen de inwoners van Heteren weer terug van hun evacuatie adres. Zij troffen Heteren bijna totaal verwoest aan. Voedselhulp kwam opgang, en men kon weer met de wederopbouw beginnen. Levensgevaarlijk was het in de Overbetuwe, tal van mijnen en granaten lagen nog overal. Het heeft nog jaren geduurd eer alles weer was opgebouwd en opgeruimd.
Voor meer informatie kunt u ook een bezoek brengen aan het Betuws Oorlogsmuseum The Island 1944-1945.
Adres: Onze Lieve Vrouwestraat 36, 6666 AL Heteren
Het museum is geopend van woensdag t/m zondag van 13.30 uur tot 17.00 uur
Tel: 026-4722285
Info: www.betuwsoorlogsmuseum.nl
